Armoede

Anno 2012, 10 jaar na de oorlog en 50 jaar na haar onafhankelijkheid van Engeland, is Sierra Leone (nog steeds) één van de armste landen ter wereld of in sommige indexen zelfs het armste land ter wereld. Dit ondanks het feit dat Sierra Leone in de top tien van diamanten producerende landen staat, wat ook een van de grootste bronnen van inkomen voor het land is, en ook onder ‘s werelds grootste producenten van goud, bauxite en titanium valt en er de afgelopen jaren vooruitgang is geboekt.

Armoede is cijfers: 81,5 procent van de bevolking van Sierra Leone leeft anno 2012 in armoede en 53,4 procent heeft minder dan 1,25 dollar per dag te besteden. In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld dat 52,3 procent van de bevolking heeft geen toegang tot veilig drinkwater. Het betekent ook dat het land in 2012 het op vijf na hoogste percentage kindersterfte ter wereld heeft; een op één vijf kinderen sterft voor zijn of haar vijfde jaar. Daarnaast heeft Sierra Leone het hoogste maternal mortality cijfer, 12% van de vrouwen sterft in het kraambed.

In Freetown zie je de armoede overal, maar vooral in het oostelijk deel van de stad is het schrijnend. Dit gedeelte van de stad bestaat voornamelijk uit krottenwijken, waar families of soms meerdere families met velen in krotten wonen die pal naast elkaar staan. Er is vaak spaars toegang to stromend water, geen of weinig sanitaire voorzieningen of riool en overal ligt vuilnis.
Toch zijn mensen over het algemeen wel goed gekleed en zie je weinig ondervoedde kindertjes. Soms besef je pas als je met mensen praat hoe arm ze zijn. Zo zat ik vorige week na het tennissen even uit te puffen naast de tennisbaan toen er een klein jochie naast me kwam zitten. Na de eerste uitwisselingen vertelde hij me dat hij de dag ervoor een auto had gewassen en was vergeten geld te vragen. Nu hoopte hij dat de man er weer was, zodat hij alsnog het geld kon vragen. Na een paar vragen over en weer vertelde hij dat hij bij zijn tante woonde omdat zijn moeder was overleden en zijn vader zich niet om hem bekommerde. Nu was hij vanochtend vergeten om zijn nichtje naar school te brengen en als straf had zijn tante hem de straat op gestuurd zonder eten. Ik kon niet het hele verhaal volgen, maar ik begreep dat hij 5 blok (500 Leones, 8 Euro cent) had gekregen voor eten. Ik zou niet weten wat je daar voor kan kopen, naast plaintain chips of pinda’s. Blijkbaar kon hij er wel gari voor kopen (gemaakt van casava) en toen had hij nog 100 over, waar hij kauwgom voor had gekocht.
Dit zijn altijd lastige situaties. Het is lastig om te beoordelen of het verhaal waar is en bovendien geef ik geen geld aan bedelaars en helemaal niet aan kinderen. Maar dan zit er zo’n jochie naast je dat met zo’n verhaal komt en dan is het toch lastig om aan je waarden vast te houden. Dan denk je, ach... ik kan misschien wat eten voor hem kopen. Maar dan nog, help ik hem daar mee op de lange termijn?! Eigenlijk zou ik met de tante moeten praten en vragen waarom ze dat jochie zonder eten op straat zet. Maar ja, misschien heeft zij wel geen geld voor eten voor hem...

In het binnenland heeft armoede weer een heel ander gezicht. Vorig weekend waren we in een klein dorpje dichtbij Kenema, waar de moeder van onze Financial Manager werd begraven. Hoogstwaarschijnlijk is ze overleden aan iets wat in Nederland genezen had kunnen worden, maar ook met geld kan je hier geen goede gezondheidszorg kopen... die is er namelijk gewoon niet.
Het hele dorp en alle gasten zaten bijeen onder daken van bladeren. Er werd eten geserveerd, rijst met zowaar twee soorten saus: casava leaves of kip met uien stew. Het was ongelooflijk hoe de kinderen zich op het overgebleven eten stortten. Alle borden werden volledig leeggelikt en alle blikjes cola en zakjes water werden tot de laatste druppel leeggedronken.
Toen ik mijn collega’s daarnaar vroeg vertelden ze dat mensen in deze dorpen vaak maar één maaltijd per dag eten, die vaak bestaat uit rijst met een dun casava leaves sausje. Een grote tegenstelling met het eten van die dag, waarbij de casava saus vol zat met palmolie en vis en vlees... Achter me zaten een aantal vrouwen die andere kinderen weghielden bij een klein en duidelijk ondervoed jochie dat schichtig een bord rijst leeg at.
Naast het feit dat veel kindertjes een bolle buik en rode haartjes hadden – tekenen van ondervoeding – liepen ze allemaal in gescheurde kleding. Ze zagen er echt armoedig uit. Een contrast met de out-of-school youth die één van onze field officers herkende uit het nabijgelegen dorp waar Restless werkt. Zij zagen er allemaal super hip uit en hadden zo uit de stad kunnen komen. Deze jongens verdienen vaak net als de rest van het dorp hun geld met landbouw en als ze naar Kenema gaan om hun waren te verkopen, besteden ze hun geld dus deels aan kleding. Wel begreep ik dat ze niet dagelijks zo goed gekleed gaan, maar dat meer voor het weekend of speciale gelegenheden was.

Tja, er is nog ontzettend veel te doen in Sierra Leone... gelukkig kan ik daar met Restless mijn steentje aan bijdragen. Zo worden er op dit moment in Kenema 48 nieuwe VPE’s (vrijwillige peer educators) getraind, die op 5 april naar dorpen in de provincies Kono en Kailahun worden gestuurd om daar de community and hun leeftijdsgenoten te trainen in Sexual Reproductive Health (onder ter voorkoming van tiener zwangerschappen en HIV/AIDS en andere SOA’s), Civic Participation (nu vooral gericht op de komende verkiezingen) en Livelihoods (levensonderhoud). Als manager van het programma houd ik me naast het managen van het programma en de medewerkers, zoal bezig met de contacten met donors, financiering, het verzorgen van trainingen en de distributie van condooms. :) Daarnaast moeten we rapporteren aan donors, hebben we direct na mijn vakantie het annual review en moeten we daarna de budgetten voor het komende jaar gaan opstellen. Ook gaat er een hoop veranderen binnen Restless, deels doordat de volledige financiering door DFID (Engelse Ministerie van Onwikkelingszaken) in september ophoudt. We moeten dus een nieuwe weg in slaan. Dat biedt mogelijheden, maar betekent ook dat sommige mensen misschien hun baan verliezen... dat worden spannende tijden!

Dan nog een mooie afsluiter: vorige week donderdag was de landelijke viering van International Women’s Day, waar Restless een meisje van 13 dat zwanger is en een meisje van 14 dat borstvoeding geeft aan haar eerste kindje een speech heeft laten verzorgen voor de President...

Ondertussen tel ik de dagen af tot mijn vlucht naar Nederland. Ik heb echt heel veel zin in vakantie! Ik ben nu ruim 7 maanden aaneen in Sierra Leone en ben ECHT toe aan wat luxe! Kom maar op met luxe, lekker eten en natuurlijk het weerzien van familie en vrienden! :)

Tot volgende week!
Liefs,
Hilda